شهرستان گرمي

شهر گرمي، مركز شهرستان مغان استان اردبيل، با پهنه اي حدود 7 كيلومتر مربع، در شمال خاوري استان اردبيل، در مسير راه تبريز، پارس آباد در 39 درجه و يك دقيقه پهناي شمالي و 48 درجه و 6 دقيقه درازي خاوري نسبت به نيمروز گرينويچ قرار دارد.
اين شهرستان در شمال استان با جمعيت 104064 نفري در حدود 110 كيلومتري شهرستان اردبيل واقع شده و يك شهرستان مرزي با جمعيت جمهوري آذربايجان بوده وبا شهرستان مشگين شهر، پارس آباد و بيله سوار همسايه است .منطقه «گرمي» از كهن ترين مناطق دشت مغان است و آثار تاريخي به دست آمده از آن نشان گر قدمت بالاي اين شهرستان است. گرمي يکي از شهرستان هاي مجاور دشت مغان است که از لحاظ شرايط طبيعي يک منطقه كشاورزي و دام پروري است. صنايع دستي اين شهرستان را گليم بافي و قالي بافي تشكيل مي دهند. گرچه صنايع متوسط و بزرگ در اين منطقه داراي اهميت چنداني نيست ولي از نظر صنايع دستي، توليدات اين منطقه قابل اهميت است. نوعي ورني يا گليم ريز فرش نما در روستاي اينجلو توليد مي شود كه در نوع خود منحصر به فرد بوده و يكي از اصلي ترين توليدات سنتي گرمي محسوب مي شود. شال بافي در اجارود و روستاهاي تابعه آن رواج زيادي دارد و هنرمندان اين رشته، كالاهاي بسيار مرغوبي به بازار مصرف عرضه مي دارند. از ديگر صنايع دستي گرمي مي توان خورجين و پلاس و شال گردن و بافتن دوزي را نام برد. مردم اين شهرستان به زبان تركي صحبت مي كنند و مسلمان و شيعه مذهب هستند.

وجه تسمیه

شهر گرمي به دشت مغان نيز سرشناس است. چون اين محل يكي از مراكز قوم پارت بوده و تاكنون دهها تپه تاريخي كه آثار و بناهاي پارتي در آنها ديده نشده و جايگاه مغ ها، روحانيون زرتشتي بوده است، از روزگاران كهن اين ناحيه را «دشت مغان» گفته اند.

رویداد تاریخی شهر

در چند كيلومتري شمال باختري شهرگرمي، تپه خاكي مصنوعي به نام تپه شاه قرار دارد، كه به خاطر تاج گذاري نادرشاه افشار ايجاد شده است. از رويدادهاي مهم تاريخي اين ناحيه، تاجگذاري نادرشاه افشار در حضور شمار زيادي از سران ايل افشار و بزرگان كشور است.

جغرافياي طبيعي شهرستان گرمي

شهرستان گرمي در شمال شرقي اردبيل و در 48 درجه و 6 دقيقه طول شرقي و 39 درجه و يك دقيقه عرض شمالي واقع شده است. اين منطقه از شمال به دشت مغان (پارس آباد وبيله سوار ) از جنوب به اردبيل و مشگين شهر، از شرق به جمهوري آذربايجان و از مغرب به هوراند محدود است.
گرمي در دره رودخانه جين سو (جيعون) واقع شده ارتفاعات حسين داغي و كوه ايرانواش احاطه آن را است . اين شهرستان ارتباط شمال شهرستان گرمي (بيله سوار و پارس آباد) را با ساير شهرها و بخش هاي همجوار اردبيل و مشكين شهر برقرار مي سازد. آب و هواي گرمي معتدل و نيمه مرطوب است. بيشترين درجه حرارت در تابستان به 35 درجه بالاي صفر و در زمستان به 3 درجه زيرصفر مي رسد. در شمال غرب گرمي ارتفاعات خروسلو از غرب به شرق كشيده شده است و در شرق آن ارتفاعات موران به بلندي 1200 متر واقع شده است .

عوامل موثر در پيدايش شهر

اين شهر در ابتدا توسط تيره هايي از قوم پارت بنا شده و بعدها به دليل موقعيت مناسب در حاشيه جين سو گسترش پيداكرده است. اين شهر داراي دو نقش عمده مي باشد. اولاً بصورت يك مركز، روستاهاي اطراف خود را زير پوشش خدمات مي گيرد و بازار محصولات كشاورزي محسوب مي شود. ثانياً درمسير كوچ عشاير شاهسون واقع شده كه از دامنه هاي سبلان به طرف دشت مغان و بالعكس كوچ مي كنند و به عنوان عاملي جهت عرضه امكانات به آن و بازاري جهت عرضه محصولات دامي آنجا به شمار ميرود اين شهر به دليل قرار گرفتن در مسير راههاي ارتباطي دشت مغان با تبريز و اردبيل داراي نقش ارتباطي نيز مي باشد.

وضعيت اجتماعي

شهرستان گرمي 23/70 درصد باسواد است، نسبت باسوادي در گروه سني 16-14 ساله 84/92 درصد و در گروه سني 15 ساله بيشتر از60/58 درصد است . دراين شهرستان نسبت باسواد دربين مردان 95/79 درصد و در بين زنان 64/60 درصد مي باشد .
 طبيعت در شهرستان گرمي

شهرستان گرمي بين دو رشته كوه كم ارتفاع واقع شده است كه ارتباط شمال شهرستان مغان را با ساير شهرها و بخش هاي هم جوار مانند اردبيل و مشگين ‌شهر برقرار مي كند. در شمال و باختر گرمي ارتفاعات خروسلو که مربوط به دوره ميوسن هستند از باختر به خاور كشيده شده و در خاور آن ارتفاعات موران با ارتفاع 1200 متر واقع شده است. برخي از ارتفاعات شهرستان گرمي عبارت اند از: اروانه داغي، پوگه گوني داغ، دَمروف، سلمان لوداغ، قبله داغي، قزل داغ، قزل گايا داغ، قوش قيه‌سي، مارالي داغ و ييشيخ چخماق داغ

گردشگري گرمي

از نقاط ديدني شهرستان مي توان به سد گيلارلو و روستاي اوچه، داش ديبي، قوزلو و از مكانهاي زيارتي مي توان نام برد

محصولات کشاورزي و دامي

انگور، غلات، حبوبات، علوفه، صيفي جات و ميوه.

صنايع دستي

از نظر صنايع دستي، توليدات اين منطقه قابل اهميت است. همچون قطيفه، پلاس، زيلو، جوراب، گليم، قالي، ورني، جاجيم. نوعي ورني يا گليم ريز فرش نما در روستاي اينجلو توليد مي شود كه در نوع خود منحصر به فرد بوده و يكي از اصلي ترين توليدات سنتي گرمي محسوب مي شود. شال بافي در اجارود و روستاهاي تابعه آن رواج زيادي دارد و هنرمندان اين رشته، كالاهاي بسيار مرغوبي به بازار مصرف عرضه مي دارند. از ديگر صنايع دستي گرمي مي توان خورجين و پلاس و شال گردن و بافتن دوزي را نام برد .

گورستان گبر

در اطراف گرمي، چند اثر تاريخي در محوطه يك گورستان قديمي به نام «گبر» كشف شده است. در اين منطقه، به زيارتگاه اجاق مي گويند. از جمله اين اجاق ها «بيرزند» در روستاي «برزند» معروف به «مقبره محمد بن حنيفه» است. «اجاق آلازار» نيز در گوشه مسجد روستاي آلازار قرار دارد. بيش تر بقاياي برخي از آثار تاريخي «گرمي» كه امروزه اثري از آن ها به جا مانده به دوره اشكاني تعلق دارند.

مقبره مير عزيز ميرزاده

در داخل شهر گرمي قرار دارد و از ديگر زيارتگاه هاي اين شهرستان است .

توضیح در مورد شهرستان گرمی (از نظر جغرافیایی )

شهرستان گرمی در استان اردبیل واقع شده است که در شمال غربی ایران با مساحتی بالغ بر 17953 کیلومتر مربع که 1/09./ از کل مساحت کشور را تشکیل میدهد قرار گرفته است

این استان از شمال به جمهوری آذربایجان ( دره رود ارس) از غرب به استان آذربابیجان شرقی و از جنوب به استان زنجان  و از شرق به استان گیلان و جمهوری آذربایجان محدود میشود

تقسیم بندی شهرستان گرمی به بخشهایی انگوت و مرکزی

استان اردبیل به نه قسمت تقسیم شده که یکی از آن قسمتها   شهرستان مغان ( گرمی )است که جمعیتی بالغ بر صدو سیزده هزار نفراست به دو بخش مرکزی  و انگوت تقسیم میشود

مرکزی : اجارود غربی ، شرقی ، مرکزی و انی

انگوت  : انگوت غربی ، شرقی و پایین برزند

تقسیم بندی عشایر موجود در منطقه شهرستان گرمی

شهرستان گرمی از چند اقشار مختلف تشکیل شده است که یکی از این اقشارشاخه عشایری است این عشایرخود به چند شاخه تقسیم میشود که عبارتند از:

ییلاقی و قشلاقی

ییلاقی از نظر خانوار سی شش خانوار است که جمع کل زن ومرد دویست و پنجاه و شش نفر است مرد : 126 نفراست و تعداد زن : 133 نفر است و قشلاق از نظر خانوار هزارو سی صدو نودوچهار خانوار است جمع کل زن و مرد 9109 نفر است

مرد : 4769  و زن : 4340

توضیح در مورد مراتع و جنگلهای شهرستان گرمی

مراتع : مساحت کلی استان 1150 هکتار است که تنها 150 هکتار سهم شهرستان گرمی است که اگر میانگین آن را بگیریم برای هر نفر حتی یک مترفضای سبز نداریم که به ترتیب کوهستان 30 هکتار ، دشت 40 هکتار است

جنگل : مساحت کلی جنگل های استان 35950 هکتار است  از جنگل های استان در شهرستان گرمی واقع شده است

عبارتند از : جنگل بلوت ، انجیر و زبان گنجیشک

توضیح در مورد آثار باستانی و گردشگری شهرستان گرمی

مکانهای زیبا و پر شکوه که بیان کننده تاریخ پیشینان ما بوده و است عبارتند از:  قیز قعلسی ، قعله ایل سوئی ،قبرستان گرور ، اجاق برزند و اجاق الازار

توضیح در مورد نوع نواحی و منابع شغلی روستاییان شهرستان گرمی

نوع نواحی شهرستان گرمی اغلب به صورت میان کوهی بوده ( البته نوع ساختار فیزیکی شهرهای همچون کوثر و خلخال به همین شکل است ).

روستاییان منطقه شهرستان گرمی با توجه به میان کوهی بودن مناطق آن بیشتر به کشاورزی دامداری  و پرورش تیور و باغداری اشتغال دارند

صنایع دستی بیشتر مردم روستاییان : گیلیم بافی و ورنه بافی است

مشخصات جغرافیای شهرستان گرمی

شهرستان گرمی دارای 1752/2 کیلومتر مربع از اراضی ایران را تشکیل میدهد.دارای 2شهر 3بخش و 8دهستان و325 آبادی ودارای11000 نفر جمیعت که 35000نفر شهری و65000 نفر روستایی می باشد. شهرستان گرمی مرکز مغان استان اردبیل با پهنه ای حدود7کیلومتر مربع در شمال خاوری استان اردبیل شهرستان گرمی در شمال شرقی اردبیل و در 48 درجه و و 6 دقیقه طول شرقی و 39 درجه ویک دقیقه عرض شمالی واقع شده است. این منطقه از شمال به دشت مغان (پارس آباد وبیله سوار ) از جنوب به اردبیل و مشگین شهر واز شرق به جمهوری آزربایجان و از مغرب به هوراند محدود میشود. گرمی در دره رود خانه جین سو

وضیعت اجتماعی : شهرستان گرمی 70/23 درصد باصواد هستند .نسبت باسواددر گروهسنی 14الی16 ساله 92/84 درصد ودر گروه سنی 15 ساله بیشتر 58/60درصد است.دراین شهرستان نسبت باسواد در بین مردان 79/95 درصد و در بین زنان 60/64درصد میباشد.وضیعت کشاورزی و دامی شهرستان مغان(گرمی) :1وضیعت منابع آبی 350میلی متر بارش سنگین سالانه دارای دارای 8رود خانه 153ملیون میلی متر مکعب میزان آب سطحی (سالانه) و314ملیون متر مکعب دارای پتانسیلهای آبهای زیر زمینی که 38 ملیون متر مکعب میزان آب مصرفی بخش کشاورزی میباشد و مصاحت ارضی قابل کشت شهرستان 110000 هکتار با تعداد با تعداد11000نفر.بهره بردار و آمار جمعیت دامی شهرستان : دارای 51 راس گوساله اصیل دارای 4523 راس دورگ دارای 62211 راس گوساله بومی و 12070 راس گاونیش (گاوکیش) و 200373 راس گوسفند و بره و 17481 راس بز و بزغاله و 2 نفر شتر و 34422 راس تکه سیمان که تولید 4072/67 تن گوشت قرمز مه در رتبه پنجم در سطح استان می باشد.آثار باستان گرمی: شهرستان گرمی از منظر باستان شناسی شهرستان مغان که نامهای موغان -مغکان -موقان و ولسگان یا بلسگان در متون جغرافیای تاریخی از آن یاد شده است .به عنوان یکی از مراکز استقرار و زندگی اقوام پیش از تاریخ بوده است . یافته های باستان شتاسی می دهد که دشت مغان از دوران نوسنگی مسکون بوده است . نشانه های از سکونت این دوران در تراس دوم دشت مغان مشاهده گردیده است .اما نشانه های خیلی واضع و متعبر از سکونت گاههای دوران عصر مفرع قدیم که به فرهنگ کورا _ ارس معروف است : ااز محوطه های چون نادر تپه سی اصلاندوز - خان تپه سی -کول تپه سی و یاریم تپه دشت مغان مشاهده شده است . در دوران عصر آهن که بلافاصله بعد از عصر مفرغ شروع میگرد ودر حدود3800سال پیش آغاز می شود : دشت مغان به عنوان حلقه ارتباطی بین مناطق تالش -دشت اردبیل - دشت جمهوری آذربایجان و شرق دریای خزر و استیپ های بین رود کورا و ارس در شمال غرب جمهوری آذربایجان و جنوب گرجستان بوده است . در مطالعه عصر آهن جنوب دریای خزر به خصوص گیلان و تالش تاثیرات استقرار های همزمان دشت مغان را به وضوح میتوان مشاهده نمود. در دوران بعد یعنی هزاره اول قبل از میلاد دشت مغان مرکز سوکونت اقوامهای گوناگونی مثل کادوسیها - آماردها-آلبانها -بلغارها-هونها-اورارتو ها و مادها بوده است. در واقع به دلیل موقیت جغرافیایی دشت مغان و ارتباط سهل الوصول آن با قفقاز اقوام ساکن در دشت مغان همواره از یک نوع حکومت مستقلی برخوردار بوداند. دردوران بعد مادها و همزمان با دوران هخامنشیان این منطقه بین اقوام مختلف قفقازی دست به دست می شده است تا اینکه در دوران اشکانی دشت مغان به عنوان یکی از مراکز تمدنی این قوم در آمد . در این دوران دشت مغان به دلیل نزدیکی به منطقه مورد مناقشه دولت های اشکانی وروم یعنی آسیای صغیر وارمنستان -به عنوان یکی از مناطق پشتیبانی از خطوط مقدم نبرد مورد توجه قرار گرفت.